Nganasanischi Sproch
Dialäkt: Undermarkgreflerisch |
Nganasanisch | ||
---|---|---|
Verbreitig: | Autonome Chrais Taimyr/Russland | |
Sprecher: | ca. 850 | |
Linguistischi Klassifikation: |
| |
Sproochchürzel | ||
ISO 639-1 |
- | |
ISO 639-2 |
mis | |
ISO 639-3 |
nio |
D Nganasanisch Sproch isch aini vu dr samojedische Sproche. Die bilde zämme mit dr finno-ugrische Sproche di uralisch Sprochfamilie.
Sproch
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Nganasanisch wird vu dr Nganasane in dr Mitti un im Sidweschete vu dr Taimyrhalbinsle z Russland gschwätzt. S ghert wie Nenzisch un Enzisch zue dr Gruppe vu dr nordsamojedische Sproche.
D Sproch isch vum Uusstärbe bedroht. Noch ere Zellig vu anne 1989 hän 1.063 Mänsche Nganasanisch as Muetersproch gschwätzt. D Zahl vu dr Nganasanen goht noch dr letschte Bevelkerigszellig vu 2002 zue weniger wie 900. Dodervu haiße 83 % vu dr Befrogte Nganasanisch as ihri Muetersproch.
S phonetisch System umfasst acht Vokal, zwai Diphthongoid un rund zwanzg Konsonante. Karaktersitisch sin d Palatalisierig un e Stufewächsel. D Sproch wyst arg vil Ähnligkaite mit em Selkupisch un em Jukagirischen uf.
Orthografi
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Fir s Nganasanisch git s kai Schriftsproch. Nganasanisch ghert zue dr wenige lokale Sproche vu dr Sowjetunion, wu in dr 1930er Johr kai Alphabet iberchuu hän. Aafangs 1990er Johr het s Versuech gee vun ere Verschriftig mit kyrillische Buechstabe, wu aber in dr Praxis nit brucht wird.
А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж |
З з | З̌ з̌ | И и | Й й | ’’ | К к | Л л | М м |
Н н | Ӈ ӈ | О о | Ө ө | П п | Р р | С с | Ç ç |
Т т | У у | Ү ү | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш |
Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь | Э э | Ә ә | Ю ю | Я я |
Dialekt
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Naganasanisch wird in zwee Dialäkt unterdailt:
- Awamisch (russisch авамский говор)
- Wadeisch (russisch вадеевский говор)
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Kortt, Ivan R.; Simchenko, Ju. B.: Wörterverzeichnis der nganasanischen Sprache: T. 1: nganasanisch-deutsch-russisches Glossar. (Materialien / Systemata mundi Inst. zur Erforschung fremder Denksysteme u. Organisationsformen 1). Berlin, 1985
- Wagner-Nagy, Beáta: Chrestomathia Nganasanica. (Studia Uralo-Altaica: Supplementum 10) Szeged, 2002, 306 p. ISBN 963-482-588-5
- Katzschmann, Michael: Chrestomathia Nganasanica: Texte - Übersetzung - Glossar - Grammatik, Bearbeitung der Нганасанская фольклорная хрестоматия zusammengestellt von Kazis I. Labanauskas unter Berücksichtigung des Словарь нганасанско-русский и русско-нганасанский. (Nganasanica 1) Norderstedt, 2008, 604 p. ISBN 978-3-8370-1121-0
Weblinks
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Nganasanisch uf ethnologue.com
- Endangered Languages of Indigenous Peoples of Siberia: The Nganasan Language (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)
- The Red Book of the Peoples of the Russian Empire: The Nganasans
- Wortverzeichnis Deutsch-Nganasanisch
- Bibliografi zum Nganasanisch
- Nganasanica
- Languages of the world (Nganasan)
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Nganasanische_Sprache“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |